De Buurkerk en de Choorstraat zijn twee oude plekken in Utrecht. Als stadsgids vertel ik tijdens mijn wandelingen door Utrecht het verhaal van deze bijzondere locaties. Hier zie je hoe de middeleeuwse stad zich ontwikkelde, hoe de Buurkerk een centrum voor de burgerij werd en welke invloed de Reformatie had. Ontdek de verhalen van Zuster Bertken, de wachters op de toren en de transformatie van kerk naar museum.
De Buurkerk werd in de 10e eeuw gebouwd als parochiekerk voor de inwoners van Utrecht. In tegenstelling tot andere kerken die in handen waren van kloosters of kapittels, was de Buurkerk bedoeld voor de burgerij. Ambachtslieden, kooplieden en andere stadsbewoners kwamen hier samen voor de mis en sociale bijeenkomsten. De kerk had een centrale rol in het dagelijks leven, zowel religieus als maatschappelijk. Door de eeuwen heen werd de Buurkerk meerdere keren uitgebreid en herbouwd na stadsbranden. In de 12e en 13e eeuw groeide het uit tot een gotisch bouwwerk. De kerk lag midden in het drukke handelscentrum van de stad en ondervond daardoor unieke stedelijke uitdagingen. In 1566 en opnieuw in 1579 werd de kerk getroffen door de Beeldenstorm, wat grote beschadigingen veroorzaakte. De zomerstorm van 1674 verwoestte delen van het dak, waarna het grote zadeldak werd vervangen door drie kleinere daken. Tijdens de Franse bezetting in 1795 werd de kerk gebruikt als opslagplaats en stal. In 1975 werd de Buurkerk buiten gebruik gesteld als gebedshuis en na een restauratie opende hier in 1984 Museum Speelklok.
Naast haar religieuze functie had de Buurkerk ook een belangrijke verdedigende rol. In de middeleeuwen hielden wachters vanaf de toren de stad in de gaten. Ze sloegen alarm bij brand of naderend gevaar, cruciaal in een tijd zonder snelle communicatiemiddelen.
De ligging van de Buurkerk midden in het handelsgebied zorgde voor een bijzonder fenomeen: mensen namen soms een kortere route dwars door de kerk. Handelaren met karren en vee veroorzaakten overlast, wat tot conflicten leidde met de kerkelijke autoriteiten. Uiteindelijk werd het koor in 1586 afgebroken, waardoor de Choorstraat ontstond en de doorstroming van het verkeer verbeterde.
Een van de meest bijzondere verhalen rond de Buurkerk is dat van Zuster Bertken. Ze werd geboren rond 1427 als buitenechtelijke dochter van een kanunnik. Ze koos ervoor om als kluizenares te leven in een kleine cel bij de Buurkerk, zonder verwarming en met slechts twee kleine vensters: een naar de kerk en een naar de straat. Hierdoor kon ze contact houden met voorbijgangers die haar om raad vroegen.
Tijdens haar afzondering schreef ze religieuze teksten en gedichten, waaronder Die Evangelische Perikope en Een deuotl boecxken. Haar werken zijn bewaard gebleven en vormen waardevolle bijdragen aan de Middelnederlandse literatuur. Hoewel haar cel niet meer bestaat, herinnert een gedenksteen in de Choorstraat aan haar leven.
Vandaag de dag is de Choorstraat een levendige winkelstraat en is de Buurkerk een cultureel monument. Maar voor wie goed kijkt, zijn de sporen van het verleden nog altijd zichtbaar. Tijdens mijn stadswandelingen door Utrecht wijs ik bezoekers op het verdwenen koor, de gedenksteen voor Zuster Bertken en de eeuwenoude gevels die de verhalen van Utrecht blijven vertellen. Wil je de geschiedenis van de Buurkerk en de Choorstraat zelf ervaren? Ga mee op een wandeling en ontdek het verleden van Utrecht!