Utrecht is een stad vol verhalen. Tijdens mijn stadswandelingen vertel ik graag over de verborgen hoekjes, de steegjes en de bijzondere plekken die vaak over het hoofd worden gezien. Een van die plekken is het Wed. Hoewel de Stadskraan hier niet meer staat, blijft deze historische straat een belangrijk deel van het Utrechtse verleden. Vandaag neem ik je mee in het verhaal van het Wed en de herbouw van de Stadskraan.
Een wed was vroeger een taludachtige weg tussen de werf aan de waterkant en de bovengelegen straat. Goederen die uit schepen werden geladen, konden via een Wed met paarden en karren of sleden naar hun bestemming op het land worden gebracht. Daarnaast werd een wed gebruikt als waterplaats waar vee kon drinken. In Utrecht konden de dieren van de veemarkt op de Neude via een tunnel bij het water komen. Dit maakte het Wed tot een belangrijke verbinding tussen handel, transport en agrarische activiteiten.
Midden in deze handelsdrukte stond vroeger een indrukwekkend bouwwerk: de stadskraan. Deze houten hijskraan speelde een cruciale rol bij het laden en lossen van zware goederen zoals vaten en stenen. De kraan werd met de hand bediend door de zogenoemde kraankinderen, mannen die in een groot loopwiel liepen, vergelijkbaar met een hamster in een rad. Dankzij deze kraan konden schepen efficiënter worden gelost en geladen, wat de handel in Utrecht bevorderde. De originele Stadskraan heeft eeuwenlang dienstgedaan, maar verdween uiteindelijk uit het stadsbeeld.
Inmiddels in de stadskraan herbouwd. De herbouw was een bijzonder proces. Houtbewerkingstechnieken die vroeger gangbaar waren, werden opnieuw toegepast. Er werdt gebruikgemaakt van stevige eikenhouten balken, touwen en ijzeren beslag, net zoals bij de originele kraan. Het eindresultaat is niet alleen functioneel, maar ook een visuele herinnering aan een tijd waarin Utrecht een bloeiend handelscentrum was. De stadskraan is nu te vinden naast de Monicabrug.
Dit betekent dat de hijskraan niet meer op het wed bij de Ganzenmarkt staat, maar op een andere locatie langs de stadsverdeigingsgracht. Hoewel ik hier meestal niet langskom tijdens mijn wandelingen, is de kraan goed te zien vanaf het water. Als je gaat kanoën door de grachten en de stadsverdedigingsgracht, krijg je een prachtig uitzicht op dit indrukwekkende bouwwerk. Een unieke manier om de stad en haar geschiedenis vanuit een ander perspectief te ervaren!
Als stadsgids merk ik dat mensen nieuwsgieriger worden naar de geschiedenis van Utrecht. De herbouw van de stadskraan draagt bij aan dit historisch besef. Het laat zien hoe de stad zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld en hoe ingenieus de middeleeuwse technieken waren.