Als stadsgids in Utrecht vertel ik vaak over de Maliebaan tijdens mijn stadswandelingen en rondleidingen. Deze lange, statige laan in Utrecht Oost ademt geschiedenis en heeft veel bijzondere verhalen te bieden. De prachtige huizen uit de 19e eeuw waren ooit de woonhuizen van de rijke elite. Tegenwoordig zijn veel van deze panden in gebruik door advocatenkantoren, makelaars, ITC-bedrijven en zelfstandige ondernemers. Toch blijft de Maliebaan een heerlijke plek om te wandelen. De brede laan met oude bomen en indrukwekkende panden nodigt uit tot een ontspannen stadswandeling. En wie weet, misschien kom je er zelfs Maarten van Rossem tegen!
Tijdens mijn rondleidingen vertel ik graag over het Maliespel, een sport die in de 17e eeuw populair was. In 1636 werd de Universiteit van Utrecht opgericht en om studenten aan de stad en de universiteit te binden, werd een jaar later een maliebaan aangelegd. Hier konden ze een spel spelen dat een kruising was tussen golf en croquet. Met een slaghamer aan een lange stok en een houten bal moest in zo min mogelijk slagen een traject van 750 meter worden afgelegd.
Niet alleen studenten, maar ook de elite van de stad maakte gebruik van deze exclusieve sportfaciliteit. Het gaf Utrecht extra aanzien en maakte de stad aantrekkelijker voor studenten en welgestelde burgers. Tegenwoordig is er van het Maliespel niets meer te zien, maar de geschiedenis ervan leeft voort in de verhalen die ik vertel tijdens mijn stadswandelingen.
Een ander indrukwekkend verhaal dat ik graag deel, gaat over de tijd van Napoleon. In 1810 werd Nederland geannexeerd door de Franse keizer en in 1811 bezocht hij Utrecht. Op dat moment waren er maar liefst 13.500 Franse soldaten in de stad gelegerd, vaak bij burgers ingekwartierd.
Napoleon gebruikte de Maliebaan als exercitieterrein en hield hier militaire inspecties. Om dit mogelijk te maken, gaf hij opdracht om de bomen te kappen en de oorspronkelijke maliebaan te slopen. Wat ooit een chique wandelplek was, veranderde in een kaal militair terrein. Na Napoleons val werd de Maliebaan niet meer hersteld in zijn oude vorm. In plaats daarvan verschenen in de 19e eeuw de statige herenhuizen die de laan vandaag de dag nog steeds sieren.
Tijdens een rondleiding door Utrecht is het interessant om de architectuur van de Maliebaan te bekijken. In de 19e eeuw grepen architecten vaak terug op klassieke bouwstijlen, zoals de gotiek en de renaissance, maar met moderne materialen en technieken. Hierdoor ontstonden de neostijlen, die de panden aan de Maliebaan hun karakteristieke uitstraling gaven. De herenhuizen met sierlijke gevels, hoge ramen en imposante voordeuren zijn nog steeds een lust voor het oog. Het is een prachtige plek om stil te staan bij de architectonische geschiedenis van Utrecht.
De Maliebaan speelde een opmerkelijke en paradoxale rol in de Tweede Wereldoorlog. Langs deze laan huisde het hoofdkantoor van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), terwijl direct naast de Sicherheitspolizei de leider van het Utrechtse verzet woonde. Dit contrast maakte de Maliebaan een bijzondere plek in de Utrechtse geschiedenis.
Tijdens mijn stadswandelingen vertel ik vaak over deze intense periode en de impact die de oorlog had op de stad. De Maliebaan werd zelfs wel het 'Unter den Linden' van Nederland genoemd, een verwijzing naar de beroemde boulevard in Berlijn, die destijds het politieke hart van nazi-Duitsland was.
Vandaag de dag is de Maliebaan een geliefde plek voor een stadswandeling. De laan heeft haar charme behouden en ademt nog altijd geschiedenis. Hoewel het Maliespel verdwenen is en de laan een nieuwe functie heeft gekregen, blijft de historische waarde van deze plek onmiskenbaar.
Als stadsgids neem ik bezoekers graag mee langs bijzondere plekken in Utrecht, en hoewel ik geen specifieke wandeling over de Maliebaan aanbied, komt deze laan vaak aan bod tijdens mijn rondleidingen en fietstochten. De verhalen over het verleden brengen de geschiedenis tot leven en maken een stadswandeling door Utrecht extra bijzonder.